Voeding voor gezond tandvlees

De rol van voeding bij parodontale gezondheid van honden

Door: Anton Beynen en Mariëlle Koks – van Zelst

Voeding speelt een belangrijke rol bij het ontstaan en de behandeling van parodontale aandoeningen (tandplak, tandsteen, gingivitis, parodontitis) bij honden. Vrijwel alle honden zullen in meer of mindere mate parodontale aandoeningen ontwikkelen. Voor een droog dieetvoeder, dat is gericht tegen tandplak en tandsteen, zijn textuur en samenstelling de werkzame factoren. De brokken moeten elastisch en weinig breukgevoelig zijn, opdat door een schurende werking de tandplak wordt verwijderd en de vorming ervan wordt tegengegaan. De brokken dienen een calciumbinder in werkzame dosering te bevatten.

Reinigende werking van droogvoeders op tanden

De consumptie van droogvoeders, vergeleken met blikvoeders, gaat als regel het ontstaan van tandplak en tandsteen bij honden tegen, maar deze associatie wordt niet altijd waargenomen. Het verschil in incidentie van parodontale aandoeningen bij honden die droogvoeders of blikvoeders eten, wordt mogelijk verklaard door de reinigende werking van droogvoeders op de tanden. Tussen verschillende handelsmerken kunnen verschillen bestaan in beïnvloeding van de mondgezondheid.

“Brokken moeten elastisch en weinig breukgevoelig zijn, zodat door een schurende werking de tandplak wordt verwijderd en de vorming ervan tegengegaan”

Een brok met elastische structuur en lage breukgevoeligheid zal bijdragen tot mechanische reiniging van de tanden. Een brok, waarin de tanden kunnen doordringen en die niet direct breekt, heeft een schurende werking op het tandoppervlak en zal verwijdering van plak en remming van plakvorming tot gevolg hebben. De brokken moeten dermate groot zijn, dat de tanden er kunnen indringen en rondom worden omgeven door de brok.

Bij honden waarvan de tanden eerst waren gereinigd, werd de ontwikkeling van plak en gingivitis geremd wanneer het verstrekte testvoeder meer elastisch en minder breukgevoelig was dan het controlevoeder. De opname van het testvoeder verminderde ook de ernst van plak, tandsteen en gingivitis bij honden, die deze aandoeningen reeds hadden en waarvan de tanden niet eerst waren gereinigd.

 Ontstaan van parodontale aandoeningen

Het ontstaan van paradontale aandoeningen kan als volgt worden geschetst. De eerste fase in het proces is de ontwikkeling van tandplak, een substantie bestaande uit glycoproteïnen en bacteriën. De eiwitten zijn afkomstig uit speeksel, secretum van het tandvlees, afgestoten mucosacellen uit de mondholte en voedseldeeltjes. De eiwitten vormen een bedekking van het tandoppervlak, hetgeen de hechting van mondbacteriën faciliteert.

De mondholte bevat ongeveer 350 bacteriestammen, maar bij de plakvorming zijn met name streptokokken en actinomyceten betrokken. Eén mg tandplak kan wel 10 miljoen bacteriën bevatten. De bacteriën in de tandplak kunnen zorgen voor een onwelriekende adem. Vervolgens treedt mineralisatie van de plak op door de precipitatie van calciumzouten, hetgeen leidt tot tandsteen.

“Eén mg tandplak kan wel 10 miljoen bacteriën bevatten.”

De gemineraliseerde plak geeft aanleiding tot gingivitis en de resulterende weefselschade veroorzaakt parodontitis. Verdere progressie van de parodontitis zal het weefsel rondom de tanden dermate beschadigen dat verlies van tanden volgt.

Voorkómen en afremmen van de ontwikkeling van parodontale aandoeningen moet zijn gericht op het bestrijden van tandplak en -steen. De aanpak zou zowel mechanisch als chemisch van aard moeten zijn. Als fysische eigenschappen moet het dieetvoeder een elastische structuur en een lage breukgevoeligheid hebben. De chemische samenstelling van het voeder dient de vorming van tandsteen af te remmen.

De progressie van gingivitis en parodontitis wordt versneld door de vorming van vrije radicalen in het tandvlees. Het dieetvoeder zou daarom verrijkt moeten zijn met antioxidanten in de vorm van vitamine E en C teneinde radicaalvorming tegen te gaan.

De rol van calcium

Calcium in het mondvocht is afkomstig uit speeksel, voerdeeltjes, secretum van tandvlees en afgestoten mucosacellen. Hogere concentraties aan calciumionen in het mondvocht zullen de afzetting van tandsteen bevorderen.

Een laag calciumgehalte in het voeder zal bijdragen aan een lager niveau van calciumionen in het mondvocht omdat de voerdeeltjes minder calcium bevatten. Dit leidt tot de vorming van minder tandsteen. Er zijn aanwijzingen dat een lagere calciumopname het calciumgehalte van het speeksel kan reduceren. Een dieetvoeder tegen parodontale aandoeningen bij de hond zou dus een laag, maar veilig calciumgehalte moeten hebben.

De hoeveelheid vrije calciumionen in het mondvocht kan verder worden gereduceerd door polyfosfaationen, die leiden tot opgeloste calciumfosfaat complexen, waardoor ook de gecomplexeerde calciumionen in oplossing blijven en zich niet in de plak kunnen afzetten. Door toevoeging van natriumtripolyfosfaat aan het voeder wordt de concentratie aan polyfosfaationen in het mondvocht verhoogd, worden vrije calciumionen gebonden en treedt  vermindering van tandsteen op.

SANIMED Dental voor het behoud van een gezond gebit

SANIMED Dental is een volledig voeder voor volwassen en senior honden van alle rassen, speciaal ontwikkeld voor het behoud van een gezond gebit. De werkzaamheid van het voeder berust op de fysische eigenschappen van de brokken en de samenstelling ervan.

De brokken worden getypeerd door een aanzienlijke grootte en aangepaste vezelmatrix en textuur. Deze combinatie leidt tot mechanische reiniging van de tanden, extra doorbloeding van het tandvlees en langere kauwduur. De afzetting van tandsteen wordt geremd door minder vrij calcium in de mondholte door een laag calciumgehalte van het voeder en de toegevoegde calciumbinder, natriumtripolyfosfaat.

“De werkzaamheid van het voeder berust op de fysische eigenschappen
van de brokken en de samenstelling ervan.”